Polly po-cket

ASAL MULA NGARAN PAGATAN
Pamulanya, ada saurangan bangaran puanna dekke. Sidin urang sugih di tanah bugis Tanah Wajo, dan manurut kisah, kai Sidin adalah saurang raja. Maka balayarlah Puana Dekke manuju pasir mancari wadah gasan kadiaman. Imbah sampai ka banua pasir. Sidin kada tahan lawas badiam di sana. Limbah itu balayar pulang sidin manuju Tanah Bumbu, lamun balum jua ada wadah nang dikatujui sidin . Limbah itu balayar pulang sidin. Ditarusakan sidin balayar sampai ka muhara sabuah sungai. Maka singgahlah sidin disungai nang itu. Sidin naik ka tabing, mahayabang, mamariksai, kasana, kasini, kasitu, kada karasaan sudah malanggar bulan, imbah itu sidin baniat tinggal di situ, lalu sidin, bapandir dalam hati siapa garang ada badahulu di sini? Uh, sakalinya ada urangnya yang wayah itu bagalar panambahan Datu (Sultan Kuning) pada tahun 1734.
Puana Dekke manyampaiakan kahandaknya yaitu maminta ijin mendiami daerah nang di kahandaki sidin, baucaplah Panambahan Datu, “Baguslah, kalu handak sampian sanggup mambari ongkosnya, karana dairah nangitu hutan babanaran dan nang balum bisa dihayawi urang. “Puanna Dekke bertanya, “Nangkaya apa kaina sakiranya bubuhan kami handak diam dibiaya, maka dairah nangitu manjadi sabuah kampung, nang bulih haja diwarisakan lawan anak cucu sampian, dan parcaya haja, kadada nang wani manggugatnya.” Maka tarjadilah sarah tarima antara Panambahan Datu Puanna Dekke. Imbah itu Puanna Dekke muhun diri.
Imbah itu Puanna Dekke manyuruh bubuhannya nang ada di parahu sabaratan bagawi ada nang manabang kayu, manambas rumput, dan ada nang mamagati tali-tali bilaran, kariwaya, dan paikat, pas rahatan mamagati paikat. Ada urang nang managur “umay Pagatan lah , lingay banar!”. “Uh, pagatan pang ngarannya banua itu , “ Ujar bubuhan Puanna Dekke, maka sampai wayah ini , masih kita sambat, PAGATAN . Nah, nagkaya itulah kisah asal mulanya.

Diringkas : Oleh Tajuddin Noor
Sumber : 1. Hajri, A.Ma.Pd Ktb 1997
2. Nurmansyah, di Pagatan tahun 1983